Het wetenschappelijk denken kritisch bekeken

Met en na Newton * oogsten de (exacte *) wetenschappen grote successen.
Andere takken - waaronder psychologie en economie - keken op naar dit succes. Zij wilden ook wetenschappelijk worden. Zij namen dan ook de wetenschappelijke methode * - die aan de basis van het wetenschappelijke denken ligt - zo veel mogelijk over. Binnen de wetenschappen was het een groot succes en iedere tak wilde voor zich ook dit succes.

Er reizen een aantal vragen, zowel binnen de wetenschappen als daarbuiten. Momenteel verkeren de wetenschappen in een vrij zware crisis. Blijkbaar groeit dit succes niet tot aan de hemel. In de andere takken is het eigenlijk al altijd een verkeerde keuze geweest, hierover verder meer.

Het fundament van het wetenschappelijk denken is oorzakelijkheid, als ... dan *, of causaliteit om het met een geleerd woord te zeggen.
De kern van de zaak is dat de mens in zijn diepste wezen niet oorzakelijk is. Hij heeft wel flink wat in zich dat wel oorzakelijk is, waaronder het lichaam en de psyche. Door wetenschappelijk te denken wordt de mens gereduceerd tot zijn oorzakelijke component. Dit heeft zijn gevolgen. Enkele op een rijtje:

• Wetenschappen: hier valt de schade al bij al nog wel mee, zij het dat de wetenschappen op zijn geheel precies hierdoor vast gelopen is. (1)
• Economie. Wat we vandaag economie noemen is een karikatuur van zichzelf *.
• Psychologie. Zie het artikel Psychologie, de leer van de ziel met of zonder de ziel.

De kernvraag is: waarom heeft het wetenschappelijke denken een schaduwkant. Omdat er een splitsing is in "de voorkant" en "de keerzijde van de medaille". Waarom is er splitsing? Het antwoord ligt niet in "de voornaam" zoals wel eens gedacht wordt, maar in de "familienaam". De naam is: "wetenschappelijk denken", met als voornaam "wetenschappen" en als familienaam "denken".
Wat is denken? Het zou te ver leiden om hierop in te gaan. Zie: verstand - denken.
De essentie van denken is twee, tweevoud, dualiteit, pool en tegenpool.
Met, en vooral na, Newton werd wetenschappen volkomen beheerst door het denken. Voordien was dit niet zo. Enkele voorbeelden: het onderscheid tussen astronomie en astrologie werd niet gemaakt. Ook het onderscheid tussen religie en wetenschappen werd niet strikt getrokken. Wetenschappen was meer metafysisch van aard.
Dit scheiden in enerzijds - anderzijds, heeft de wetenschappen sterk vooruit geholpen, dit kan niet ontkend worden, maar, uiteraard maar, er is enerzijds en anderzijds. Het feit dat er scheiding is brengt altijd een maar met zich mee, onvermijdelijk. Dit is nu eenmaal eigen aan scheiden, en scheiden is het fundament van het denken en van het verstand. De wetenschap heeft - met en na Newton - een alliantie (samenwerkingsverband) aangegaan met de scheidende kracht bij uitstek, met name het denken. Helemaal nieuw is dit niet.

Zo heeft de Rooms-Katholieke-Kerk een fusie van religie en denken aangegaan, dit zowat 1200 jaar voor Newton. En er zijn ongetwijfeld nog voorbeelden.

Voor de wetenschappen is hier iets voor te zeggen, let wel voor en ook tegen. Niet voor niets verkeerd diezelfde wetenschappen momenteel in vrij zware crisis.
Voor andere takken die het wetenschappelijke succesverhaal nageaapt hebben is het ronduit fout. Hierbij denk ik aan economie, psychologie en ongetwijfeld nog andere takken.
De reden dat dit niet werkt is de verkrachting van de mens. De mens is in zijn diepste wezen niet oorzakelijk. Hij heeft een oorzakelijke component in zich, met name al het aardse, wat vooral bestuurd wordt door het ego.

Het wetenschappelijk denken kritisch bekeken